Groen en geel
Willem Vermeij, Dienst Stedelijke Ontwikkeling, 2008, Haags Gemeentearchief

Groen en geel

Wat is er Haagser dan de kleurencombinatie groen en geel? Niets toch. Maar waar komen die kleuren eigenlijk vandaan? En hoe lang zijn het al de officiële kleuren van Den Haag?

brandpenning.jpg

Brandpenning, z.j., Haags Historisch Museum

Zwart-geel

Het is gek om te bedenken dat Den Haag lange tijd andere officiële kleuren heeft: niet groen-geel, maar zwart-geel! Vanaf de negentiende eeuw tot 1920 zijn dat de kleuren van de Haagse vlag. De oudste voetbalclub van de stad H.V.V., opgericht in 1883, speelt daarom nog altijd in zwart-gele tenues.

A.J. Servaas van Rooijen

Het groen en geel hebben we te danken aan de vastberadenheid van een oplettende historicus: A.J. Servaas van Rooijen. Hij is van 1884 tot 1905 gemeentearchivaris en ontdekt dat de kleuren oorspronkelijk groen en geel waren. Hij vindt officiële documenten uit de zeventiende en achttiende eeuw met gele en groene zegelstaarten eraan.

C.M. Dewald, 1902, Haags Gemeentearchief

braziliaanse vlag.jpg

Jan de Baen, ca. 1668-1670, Mauritshuis

Braziliaanse vlag

Het groen-geel van Den Haag heeft volgens Servaas van Rooijen verstrekkende gevolgen gehad. Hij is ervan overtuigd dat de Braziliaanse vlag erop gebaseerd is. Maurits van Nassau-Siegen, gouverneur van Nederlands-Brazilië en stichter van het Mauritshuis, zou de kleuren in de zeventiende eeuw in Brazilië hebben geïntroduceerd. Servaas van Rooijen zoekt zelfs contact met Brazilië, maar helaas: ‘de regeering van dat rijk, antwoordt mij niet.’

Zand en veen

Daarmee is nog niet de vraag beantwoord waarom de kleuren van Den Haag groen en geel zijn. In de loop van de tijd zijn de meest fantasierijke (maar onjuiste) antwoorden gegeven. De kleuren zouden symbool staan voor zand (geel) en veen (groen), de ondergronden waarop Den Haag is gebouwd.

Bartholomeus Johannes van Hove, 1843, Haags Historisch Museum

ut groen-geile boekie.jpg

Sjaak Bral, 2020, Rjr Publishing

Ut Groen-geile boekje

Ut Groen-geile boekje heeft ook een mooie verklaring: het geel zou gebaseerd zijn op ‘zèk’, want in de middeleeuwen pisten de Hagenezen overal en nergens. Het groen komt van het vele slijm dat de Hagenezen in die tijd als gevolg van de pleuris ophoestten en op straat spuugden. De kleurschakering die de grote hoeveelheden ‘zeik en rochels’ op de straten van Den Haag vormden, zou ervoor gezorgd hebben dat groen en geel de officiële stadskleuren werden.

sjaal ado.jpg

Detail uit: Portret MijnDenHaag*, 2000-2010, Haags Historisch Museum

ADO Den Haag

En als we bij museumlessen aan leerlingen vragen waar de kleuren groen en geel vandaan komen, krijgen we vaak het enthousiaste antwoord: van ADO natuurlijk!

Stadswapen

Het echte antwoord is veel simpeler. De kleuren groen en geel komen uit het stadswapen, waarin de ooievaar op een (groen) grasveldje staat tegen een gouden of gele achtergrond: groen-geel dus! Op de oudste geschilderde, Haagse stadsgezichten uit het midden van de zestiende eeuw zien we het wapen voor het eerst in kleur afgebeeld.

Detail uit: Hollandse school, 1567, Haags Historisch Museum

gemeenteraad 3.jpg

Notulen gemeenteraad van Den Haag, 1920, Haags Gemeentearchief

Officiële kleuren

Servaas van Rooijen ergert zich dus groen en geel aan het zwart en geel. Toch duurt het nog een hele poos voordat de kleuren worden aangepast. Wanneer hij al jarenlang lezingen geeft, artikelen schrijft en bij de gemeenteraad heeft aangeklopt, klaagt hij: ‘Ik zal het maar niet meer aantoonen, want ik heb het al zoo dikwerf betoogd, dat er op het laatst de lust toe vergaat. Alleen de Haagsche ijsclub heeft zijn kleuren gekozen naar mijne opgave.’

Maar op 2 december 1920 is het dan zover: de gemeenteraad stemt in met groen en geel als officiële kleuren van de Haagse vlag, volgens een ooggetuige ‘met een hoorbaar zacht lachen’.

de residentie collage.jpg

z.j., Haags Historisch Museum

Haagse kleuren

Ruim een eeuw later is het groen-geel niet meer weg te denken uit het collectieve, Haagse bewustzijn. Het zijn de clubkleuren van ADO natuurlijk, maar ook allerlei andere Haagse verenigingen en bedrijven hebben zich in deze kleurcombinatie getooid. Niet verwonderlijk dus dat zich in de collectie van het Haags Historisch Museum talloze groen-gele voorwerpen bevinden.    

Tickets